Culturen van de Neveldorp route
In het noorden van Peru leefde een volk dat bij de toeristen minder bekend is dan de Inca's. Wat Mijndroomreis.nl betreft ten onrechte.
Wij belichten de Chachapoyas cultuur en de bouwwerken die zij achterlieten en nu nog te bewonderen zijn.
Chachapoya Cultuur
De Chachapoyas woonden in het Noordelijk deel van het huidige Peru en dragen de bijnaam “Warriors of the Clouds”. Deze naam kregen ze omdat ze voornamelijk leefden op hogere gebieden van de oostelijke Andes, dit gebied grenst met het Amazonegebied en wordt ook wel Amazone Andes genoemd. De bouwwerken keken veelal uit over de nevelwouden. Hun architectonische stijl is zeer kenmerkend, er werd veel gebouwd met ronde stenen en er werden veelal versieringen aangebracht aan en in de huizen. De Huizen en dorpen werden veelal op hellingen in hoge gebieden gebouwd. De mooiste en belangrijkste stad was vestigingsstad Kuelap, een stad die door zijn briljante opbouw iedere aanval kon weerstaan.
In vergelijk met andere inheemse Peruaanse volken hadden de Chachapoyas een opvallende lichte huidskleur en werden daardoor gezien als bijzonder aantrekkelijk. De Chachapoya waren goed in textielbewerking en hebben ook mooie houtsnijwerken nagelaten, echter waren ze niet zo verfijnd in het vervaardigen van keramiek zoals bijvoorbeeld de Moche.
De Chachapoya begroeven hun doden vaak op hoge moeilijk toegankelijke plaatsen en archeologen vermoeden dan ook dat tot nu toe minder dan 10 % van het nalatenschap gevonden is. Er werd gebruik gemaakt van twee begrafenistechnieken, één waarbij mausoleums in grotten en op kliffen werden uitgewerkt, zoals bij de site van Revash en waar meerdere overledenen samen begraven werden. Bij de andere techniek werden de overledenen verticaal begraven in sarcofagen en geplaatst in groten of, zoals bij de site van Carajia, op de rand van een klif.
De Chachapoya vreesden de Inca’s en verwachten een aanval. Afgaande op geruchten hebben ze zich ruim twee jaar kunnen voorbereiden voordat de Inca’s inderdaad aan de deur klopten. Lange tijd wisten de Chachapoyas te voorkomen dat de Inca’s hen veroverden maar uiteindelijk vielen ze in 1475 toch ten prooi aan de Inca’s. Vele Chachapoya vrouwen werden gekoppeld aan Inca mannen die erg gecharmeerd waren van hun mooie uiterlijk. Niet lang na de verovering door de Inca’s werden deze onder de voet gelopen door de Spaanse conquistadores. Tijdens de periode dat het volk onderdrukt werd door eerst de Inca’s en daarna de Spanjaarden werden periodes van relatieve rust en vrede afgewisseld door diverse opstanden on onrust. Omstreeks 1547 steeg het aantal Spaanse soldaten in de regio enorm en werd de lokale bevolking verplaatst van traditionele dorpen naar steden gebouwd in Spaanse stijl, het doel was om de eigen wil van de bevolking hiermee te breken. De gevolgen voor de Chachapoya waren dramatisch, armoede volgde doordat met niet zelf behoevend kon zijn in de stad, velen stierven door ziektes die overkwamen vanuit Europa en al met al stierf in de eerste 200 jaar van onderdrukking ruim 90% van de originele bevolking.
Revash
Op ca. 60km van de Stad Chachapoyas lig het dorp San Bartolo, vanaf hier begint de wandeling van 1,5 km bergopwaards naar het grafcomplex of Mausolea (Chullpas) Revash. Gelegen op 2800 meter boven zeeniveau zijn deze kleine huisjes tegen kalkstenen kliffen gebouwd en als je er naar kijkt vraag je jezelf af hoe ze daar ooit terecht zijn gekomen. Ondanks dat er veel onduidelijk is over het verhaal en de herkomst van dit mausoleum, is deze vondst gedateerd als 14e eeuw.
De huisjes zijn gebouwd van steen en adobe, gepleisterd en vervolgens in lichte kleuren geverfd. Elk huisje is rechthoekig, heeft twee verdiepingen, een schuin dak en een zijdeur. De deurpost is rijkelijk versiert met afbeeldingen van dieren mensen en vormen. De binnenwanden zijn voorzien van inkepingen met een symboliek die nog niet verklaard is.
Ondanks dat de huisjes moeilijk bereikbaar zijn, blijken deze kleine graftombes al lang geleden geplunderd en slechts enkele offers en menselijke resten werden gevonden. Helaas is hierdoor niet te achterhalen hoe de graven gebruikt werden, of er bijvoorbeeld familiegraven waren of dat alleen elite een plek in het mausoleum kreeg.
Je zult de huisjes enkel van een afstand tegen de rotswand zien staan en kunnen bewonderen, desalniettemin is deze aanblik magisch en iets wat je gezien wilt hebben.
Museo de Leymebamba
Dit museum is gelegen in Leymebamba (of Leimebamba) op zo’n 75 km van de stad Chachapoyas. Het museum bestaat sinds 2000 en is gerealiseerd door hulp van financiële ondersteuning vanuit Oostenrijk. Er word in het museum veel aandacht besteed aan de ‘Chachapoya’, evenals andere culturen. Het museum is beroemd vanwege de 220 mummies die hier te zien zijn, dit is de grootste mummie verzameling van het land. De mummies zijn onderdeel van de chachapoya-cultuur, zij begroeven de overledenen veelal in een gehurkte positie, in een kleine houten omhulsel, deze werd vervolgens omwikkeld met doeken en beschilderd met een menselijk uiterlijk. Zo werden ze in 1997 gevonden in Chullpas (graftombes), uitgehouwen in kalksteen, nabij Laguna de los Condores op zo’n 40 km van het museum vandaan. De Chachapoya waren meesters in het balsemen van lichamen en mede door het gunstige microklimaat nabij het condormeer, bleven de mummies in goede staat bewaard. Alle mummies zijn opgeslagen in een klimaat gecontroleerde ruimte en bieden een angstaanjagend uitzicht dat je niet snel zult vergeten.
Naast de vele mummies zijn er ook veel andere objecten uit de Chachapoya-cultuur te zien zoals goed bewaarde geweven kleden, houten beelden en keramiek. Ook zijn er bijzonder goed bewaarde quipus te bewonderen, een rekentuig dat door de Inca’s gebruikt werd om, door middel van knopen, tellingen bij te houden.
Er bestaat ook demogelijkheid om de vindplaats van de mumies te bezoeken, hiervoor dien je echter een goede conditie te hebben, het is een zware wandeling van zo’n 12 uur bergopwaarts. Er bestaat ook de mogelijkheid de afstand per paard te overbruggen. Deze tocht word meestal in een aantal dagen gedaan en worden georganiseerd vanuit het centrum van de plaats Leymebamba.
Kuelap
Het symbool van Peru is de Machu Picchu. Een minder bekend bouwwerk, maar zeker niet minder indrukwekkend is de oude vestingsstad Kuelap. De oudste delen van de stad dateren uit 500 n.C. en zijn daarmee 3 x ouder dan de Machu Picchu.
Het grootste deel van het complex is gebouwd omstreeks 900 n.C. Kuelap is het belangrijkste bouwwerk van de Chachapoya en bijzonder goed bewaard gebleven. Doordat deze magische stad op ongeveer 3000 m hoogte gebouwd is en vaak omgeven wordt door nevel, draagt de Chachapoya de bijnaam “The warriors of the clouds”. De stad is omringd door Nevelwoud en door het vochtige klimaat is de stad volledig begroeid met Orchideeën en Bromelia’s. De vesting is ca. 584 m lang en 110 m breed en heeft een totale oppervlakte van ongeveer 6 ha. De stenen muren zijn 10 tot 20 meter hoog en bevatten meer stenen dan de twee grote piramides in Cairo. De gehele stad was hoog gelegen met slechts 3 smalle steile ingangen, hierdoor was de stad zeer goed te verdedigen. Er waren meer dan 550 ronde gebouwen, gemaakt van stenen en voorzien van een rieten dak. Enkele gebouwen waren versierd met friezen met een ruit of zigzag vorm of de vorm van dieren die voor de cultuur belangrijk waren. De functie van een 6 meter hoog rond gebouw, ook wel Tintero (inktpot) genaamd, is een raadsel. Omdat er offers gevonden zijn, vermoed men dat het dienst deed als observatiecentrum van de zon en voor ceremoniële doeleinden. Aan een uiteinde van de stad staat een 7 meter hoge D-Vormige toren, torréon (uitkijktoren). Archeologen vonden in dit bouwwerk meer dan tweeduizend stenen die volgens hen, door hun vorm en grootte, gebruikt werden door verdediging met katapulten. Toen de Inca’s uiteindelijk de Chachapoya verslagen hadden werden aan de stad nog 5 nieuwe gebouwen toegevoegd, met hun vierkante vorm vallen deze op tussen alle ronde gebouwen.
Er is altijd nog veel onduidelijk rondom de Chachapoya, hun gebruiken en de stad Kuelap. Zo weten archeologen nog altijd niet hoe het volk aan water kwam. Er zijn waterkanalen gevonden, gemaakt in steen, mogelijk dat er water vanuit een bron naar de stad stroomde.
De stad is lange tijd in vergetelheid geraakt tot hij werd herontdekt in 1843. In de jaren 80 is men begonnen met intensievere opgravingen en sinds 1999 is men begonnen met het geleidelijk restaureren van de gebouwen. Zo zal de stad Kuelap, die ooit onderdak bood aan zo’n 3000 inwoners, in zijn volle glorie te bewonderen zijn.
Kuelap kon vroeger alleen bezocht worden door een lange avontuurlijke rit van 1,5 uur per 4x4, sinds 2017 vertrekt er vanaf Tingo Nuevo (La Manca) een kabelbaan de berg op. (Behalve op de maandagen!) De tocht is ongeveer 4 km lang. Alleen de hoofdingang word gebruikt door de toeristen en wanneer je door de smalle steile opening naar boven loopt, voel je de kracht van dit bouwwerk, ongenode gasten kwamen niet binnen.
Door het gebrek aan eenvoudige logistieke manieren om naar Chachapoyas te reizen zijn de bezoekersaantallen nog altijd zeer gering en blijft Kuelap het magische gevoel geven dat je de tempel als één van de eerste mensen bezoekt.
Kuelap is één van de meest indrukwekkende bouwwerken van het continent, het onontdekte Machu Picchu van het noorden en volgens Mijndroomreis.nl een niet te missen bezienswaardigheid..
Sarcófagos de Carajia
In de Chachapoya-cultuur was het gebruikelijk en traditie om de doden in sarcofagen te plaatsen en deze op een goed verscholen, moeilijk toegankelijke locatie te plaatsen. In de 15e eeuw werden 8 Chachapoya-sarcofagen op een hoogte van 200 meter op een klifwand in de Utcubamba vallei geplaatst, genaamd Carajia. Heden ten dage staan er nog altijd 7 beelden op diezelfde klifwand, helaas is er één verloren gegaan, vermoedelijk bij de aardbeving van 1928. Door de afgelegen ligging en moeilijk toegankelijke positionering duurde het uiteindelijk tot 1985 voor de sarcofagen tijdens een expeditie fysiek onderzocht konden worden. Door het instorten van het ontbrekende beeld was er een gat geslagen in twee andere beelden en konden deze onderzocht worden. Één mummie ontbrak, waarschijnlijk geroofd door knaagdieren en roofvogels. De andere mummie zat ineengevouwen op een dierenhuid, deze mummie is meegenomen om te voorkomen dat roofdieren zich ook aan deze mummie tegoed zouden doen.
De sarcofagen zijn vanwege hun hoogte tot wel 2,5 meter uniek in hun soort. Er word gedacht dat het om hoge ambtenaren gaat, afkomstig uit Kuelap. De manier waarop de sarcofagen gemaakt zijn is een voor Chachapoya typische wijze, purunmachus genaamd. De basisconstructie is van hout gemaakt en daarna bedekt met grassoorten en gepleisterd met klei. Tenslotte zijn ze wit geschilderd en voorzien van versieringen en details waaronder de mannelijke genitaliën. Dit zijn de enigste Chachapoya-sarcofagen die voorzien zijn van schedels.
Het is een waar avontuur om bij de klif van Carajia te komen, een autorit veelal over onverharde wegen naar het dichtstbijzijnde dorp Cruzpata en vanaf daar een wandeling of een rit per muilezel.
Een rit die niet voor iedereen haalbaar is, maar voor de avonturiers een echte aanrader.
